7 cudownych szklanych budynków

Szklany wieżowiec

Szkło jako materiał budowlany zmieniło oblicze światowej architektury. Popularne stało się w XX wieku, by z czasem zacząć wypierać cegłę i beton. Nowoczesna budownictwo coraz częściej stawia na przeszklone ściany zewnętrzne i wewnętrzne. Modne są szklane balkony, podłogi i schody, a nawet fragmenty dachów ze szkła. Oto najpiękniejsze budynki ze szkła, które pokazują wciąż nie w pełni wykorzystane możliwości i niezwykłe sposoby zastosowania szkła w architekturze.

Nowoczesne szklane budynki

Do najpopularniejszych, wartych uwagi budynków ze szkła zaliczamy:

  1. Crystal Palace – Pałac Kryształowy w Londynie z 1851 roku, zniszczony w 1936 r.
  2. Szklana Piramida przed Luwrem z 1989 r. wg projektu Ieoh Ming Pei i pomysłu francuskiego prezydenta François Maurice Mitterranda.
  3. Projekty Miesa van der Rohe, w tym dom letniskowy pani Farnsworth w Plano (Illinois) z lat 1945-50.
  4. Dom R128, prywatna willa Wernera Sobka w Stuttgarcie, dom pasywny, samowystarczalny z lat 1999/2000.
  5. Bilbao, kubistyczna plomba w zabytkowej dzielnicy, siedziba baskijskiego wydziału zdrowia, dzieło Juana Coll-Barreu i Daniela Gutiérrez Zarza, ukończono w 2000 roku.
  6. 30 St Mary Axe, wieżowiec w centrum Londynu, projekt Norman Foster, realizacja 2001-04.
  7. Dom wykonany w 100 % ze szkła. Projekt Carlo Santambrogio i Ennio Arosio czeka na realizację.

Początki szklanej architektury: Pałac Kryształowy w Londynie

Pierwszym, wręcz przełomowym, budynkiem wykonanym ze szkła był Pałac Kryształowy (Crystal Palace). Zaprojektowany w 1851 r. przez Josepha Paxtona na Wielką Wystawę w Londynie, spłonął w 1936 roku. Był to imponujący budynek wystawowy i centrum imprez kulturalnych. Znany dobrze dzięki licznym fotografiom. Pawilon opierał się na żeliwnej konstrukcji, która spajała szklane elementy: przeszklone ściany i dach. Stał się inspiracją dla wielu architektów. Przeszklone dachy w stylu Crystal Palace zaczęto umieszczać chociażby nad dworcami kolejowymi i w pasażach handlowych.

Modernizm, który fascynował się szkłem

Architekci doby modernizmu fascynowali się szkłem. Niestety możliwości konstrukcyjne, jakimi dysponowała nauka i technika w XX wieku, nie pozwalały na realizacje śmiałych pomysłów. Mies van der Rohe doczekał się realizacji domu letniskowego w Farnsworth, który powstał w latach 1945-50. Moderniści odkryli, że szklane konstrukcje pozwalają na integracje architektury i natury. Ściany ze szkła znacznie lepiej wtapiają się w miejscowy krajobraz. Dzięki postępowi technologii, niemiecki architekt Werner Sobek mógł stworzyć nie tylko szklany, ale w pełni pasywny dom. Prywatna rezydencja architekta mieści się w Stuttgarcie przy Römerstrasse 128, stąd skrócona nazwa domu R128. Dom ze szkłą powstał na przełomie 1999/2000 roku. Zachwyca zarówno szklaną, kubiczną bryłą, jak i zastosowanymi rozwiązaniami. Czerpie energię słoneczną i nie wymaga ogrzewania. Jest samowystarczalny.

Coraz więcej współczesnych architektów wykorzystuje szkło zamiast tradycyjnych materiałów budowlanych. Wzorując się na twórcach doby modernizmu, warto odwiedzić hurtownię szkła, by sprawdzić, jakie alternatywne materiały można zastosować budynkach mieszkalnych i usługowych. Często okazuje się, że szkło znacznie lepiej sprawdza się we wnętrzach niż klasyczne betonowe lub ceglane elementy.

Szkło zamiast kamienia, betonu i cegły

Szklane budynki
Źródło: Pexels.com

Piramida stojąca od 1989 roku przed paryskim Luwrem przypomina budynek ze szkła. Setki szklanych połaci łączą elementy konstrukcyjne. To nowoczesny przykład na to, w jaki sposób można zmieniać architekturę. Klasyczne piramidy egipskie budowane były z kamienia. Piramida przed Luwrem jest symbolem, jaki dokonał się w architekturze i na świecie. Zdumiewa prostotą, transparentnym pięknem. Szczególnie zjawiskowo wygląda nocą, gdy jest podświetlona.

Inny przykład wpisania szklanej architektury w dawną, historyczną tkankę miejską to bardzo nowoczesny budynek  wydziału zdrowia w hiszpańskim Bilbao. Jest to wyjątkowy obiekt ze ze względu na nietypową, kubistyczną formę i lokalizację. To rodzaj narożnej plomby przylegającej do murowanych kamienic z XIX wieku. Hiszpańscy architekci Juan Coll-Barreu i Daniel Gutiérrez Zarza mieli zaprojektować budowlę konkurującą z Muzeum Guggenheima. Cel osiągnęli projektując szklaną fasadę inspirowaną dziełami Picassa i Braque. Zatem jest to doskonały przykład na integrację sztuk. Malarskie wizje zostały wcielone w życie, a budynek ze szkła w Bilbao został nową atrakcją turystyczną miasta.

W centrum Londynu znajdują się liczne, szklane budynki. Tu architekci z całego świata realizują swoje odważne pomysły. Wśród nich wyjątkowy budynek ze szkła, czyli 30 St Mary Axe. Posiada wyjątkowo innowacyjną konstrukcję z podwójnymi, szklanymi ścianami. Specjalna technologia pomaga w regulacji cieplnej: latem w chłodzeniu a zimą w ogrzewaniu wnętrza. Tego typu szklane budynki są przyszłością architektury. Pojawiają się także w innych krajach, w tym w Polsce.

Szklane konstrukcje włoskich architektów Carlo Santambrogio i Ennio Arosio

Duet włoskich architektów od lat projektuje szklane budynki. Ich zaletą jest pełna transparentność. Idealnie wtapiają się w otoczenie dzięki przezroczystym powierzchniom. Szklane konstrukcje są równie wytrzymałe jak cegła, stal czy beton. Choć jeszcze nie zrealizowano w 100 % szklanego domu, to na budynki ze szkła świat czeka z zapartym tchem. Szklane budynki mają wiele zalet. Wyróżnia je ekologiczne podejście, samowystarczalność, szybkość wznoszenia ścian oraz możliwość wpisania w dowolny krajobraz miasta lub wsi.

Wznoszenie domów z wykorzystaniem szklanych elementów wymaga innego podejścia do materiałów budowlanych. Hurtownia szkła to miejsce, w którym można dobrać szkło na ściany zewnętrzne i do wnętrz. W hurtowni szkła znajdują się zarówno gotowe, prefabrykowane elementy, jak i oryginalne detale ozdobne.

Artykuł powstał przy współpracy z hurtownią szkła

Autor tekstu:
Marta Kaluch – Tabisz,
historyk sztuki i architektury,
zainteresowania badawcze skupiają się wokół historycznej zabudowy
i połączenia architektury dawnej oraz współczesnej.
Opracowania dotyczące zabytków architektury
z terenu Dolnego Śląska i innych regionów Polski.

Literatura/ źródła:

  • Ewa Wala, Szkło we współczesnej architekturze, Gliwice 2017
  • http://www.wydawnictwopolitechniki.pl/Szklo-we-wspolczesnej-architekturze;s,karta,id,1829.